Ogün Akkaya
ANKARA – Siyasi partiler, 14 Mayıs’ta yapılacak seçimler için milletvekili aday listelerini Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) sundu. Yeni dönemde mecliste kaç kadın milletvekili olacağı da merak konusu.
Yeşil Sol Parti ve Türkiye Personel Partisi (TİP), siyasi partilerin YSK’ya sunduğu milletvekili adayları arasında kadınlara en çok yer veren partiler oldu. Yeşil Sol Parti adaylarının 200’den fazlası kadındı. TİP’in 398 kişilik listesinde 161 kadın aday da yer aldı. AK Parti ise 113 kadın adayı listesine aldı.
Millet İttifakı çatısı altında DEVA, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti adaylarının yer aldığı CHP listesinde 153 kadın aday kendilerine yer bulmayı başardı. Genel başkanı kadın olan GEZEL Partisi’nin listelerinde 600 adayın 145’i kadındı. Listelere göre AK Parti 4, CHP 11, UYGUN Parti 6, Yeşil Sol Parti 30, TİP 28 kadın adayları ilk sıradan aday oldu.
‘BÜTÜN İLLERDE KADINLARIN BİRİNCİ ADAY OLMASINI İSTEDİ’
Siyasi partilerin hazırladığı milletvekili listelerinde kadınların temsiline değer veren Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Canan Güllü, “İstanbul Sözleşmesi’nin ve kadın haklarının seçim pazarlığına alet edildiği bir dönemde, tüm illerde birinci olan kadınların aday olmasını isterdi.” ‘Maddi’ olmanın değil önemli anlamda zirvede olmanın değerli olduğunu söyleyen Güllü, siyasi partilerin kadın aday gösterme konusunda olgunluğa erişememesinin bahanelerle açıklanamayacağını sözlerine ekledi.
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü‘SİYASİ PARTİLER BU SEÇİM DÖNEMİNDE EŞİTLİK LİSTESİ OLUŞTURMADI’
“Haklarımızı savunmak için sahalarda üzerimize düşen görevin ağırlığını omuzlarımızda hissedeceğiz” diyen Güllü, tüm siyasi partilerin kadın erkek eşitliğini gözeterek bir liste oluşturmadığını söyledi:
“Kadınların ‘sandığa gidin’ cümlelerinin çokça duyulacağı bir dönemde, kadınların listelerde olmaması çok acı. Kadınların çabalarının eşitlik çabalarına dönüşmesi ve bu çabanın eşitsizliği ortadan kaldıracak kadar toplumsallaşması için çabalarımızdan vazgeçmeyeceğiz. Yine Refah Partisi’nin iktidara gelmek için masada anlaşma yaptığı bir dönemde kadınların adaylığı derinden kavraması gerekiyordu. Bu süreç hepimiz için aldatıcı olacak. Yeşil Sol Parti ve Türkiye Kurmay Partisi’nde kadın aday oranı yüksek ama eşitlik açısından baktığımızda onlar da eşitliği yakalayamadı. Bütün siyasi partiler açısından milletvekili listelerinde eşitlik yok. Eşitlikten yana tavır almak için hepsinin derslerine daha düzgün çalışması gerekiyor. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma sürecinde toplumsal düşünce ve yapıyı değiştirmeye, deprem bölgesinde kadın cinayetlerini artırmaya ve kadına yönelik şiddeti artırmaya yönelik algıyı değiştirme zamanı gelmişti. Gerçekten kullanamadılar. Siyasi partiler daha çok çalışmak zorunda kalacak. Bu seçim döneminde de bütün siyasi partiler eşitlikten yana bir liste oluşturamadı.”
“PARTİ BAŞKANLARINA KAÇ KEZ SÖYLEDİK”
Ben Seçer Genel Müdürü Nilden Bayazıt, farklı siyasi partilerden nitelikli, eşitlikçi ve demokrat kadınları Meclis’e getirmeyi hedeflediklerini hatırlatarak, “Siyasi partilerin liderlerine yaptığımız çalışmaları defalarca anlattık. Belediye başkanlarıyla görüştük. Çalışmalarımız çok beğenildi” diyerek kadın milletvekili adaylarını desteklemek ve görünür kılmak için yaptıkları çalışmaları hatırlattı.
Ben Seçerim, Genel Müdür Nilden Bayazıt‘Daha önce ‘Aday yok’ dedik, bulduk’
Hangi siyasi parti olursa olsun seçmenin erkek adaylara göre kadın adaylara daha sıcak baktığını anlatan Bayazıt, kadın adaylara destek konusunda Kırklareli örneğini paylaştı. Bayazıt, Kırklareli’nin Cumhuriyet tarihinde kadın milletvekili olmadığını, bu ildeki kadın adayları desteklemek için çalıştıklarını ancak siyasi partilerin kadın adayları meclis listelerinde göstermediklerini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Seçmenlerle derinlemesine görüşmeler yaptık. Seçmenin beğendiği kadın adayları belirlemek için CHP ve YETLERLİ Parti ile görüştük. Bir parti genel başkanı oylamayı yükseltmekten daha ne isteyebilir ki? Tanınmış ve popüler kadın adaylar yer alırken, ilk üç sıra erkek adaylara verildi. Bir vatandaş olarak nedenini bilmek istiyorum. Bize söylesinler. Bayan adayın farkındalığı ve donanımı daha fazladır. Siyasi partiler seçim kampanyalarını nasıl yürütecekler? Kadın seçmene ne diyecekler? ‘O bölgede araştırma yaptık. Kadın aday da istemediklerini söyleyemezler. Kapıyı araştırdık. Seçmen kadın temsilci istiyor. Bunu nasıl görmezden gelebilirler? İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma kararı, HÜDA PAR’ın Meclis’e girmesi, daha ne olsun? Aday yok dediler, bulduk. Kırklareli’ndeki kadın adayın önüne, kimsenin görmediği, Kırklareli’nde yaşamayan birini koydular. Genel liderlere daha ne yapılması gerektiğini sormak istiyorum.”
‘BU EŞİTSİZLİĞİN HER DÖNEM ÜRETİLMESİNE NE ZAMAN SON VERECEKSİNİZ?’
Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA.DER) Genel Başkanı Nuray Karaoğlu, bu seçimlerde kadınların yok sayıldığını gördüklerini söyledi. “Kadınların kurumsal siyaset talebi aynı zamanda eşit haklar ve demokrasi talebidir” diyen Karaoğlu, KA.DER olarak kadın milletvekili bulamayan 20 ilde çalıştıklarını söyledi. Karaoğlu, mecliste kadın temsilinin yüzde 20’ye ulaşamadığını söyledi.
Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA.DER) Başkanı Nuray Karaoğlu“Bu seçim döneminde umutluyduk, yüzlerce kadın adaylık için başvurdu. Ancak görünen o ki, eşit temsil isteyen kadınların erkekler tarafından hazırlanan listelerde yüzde 20-25 oranında temsile razı olması bekleniyor. Ayrıca seçmenlerin yüzde 50,7’si kadın. Bu zihniyetin temsilcilerine soruyoruz, ülkeleri daha fazla kadın cumhurbaşkanı yönetirken ve Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girerken, her seferinde bu eşitsizliği üretmekten ne zaman vazgeçeceksiniz? Siyasi partiler ittifaklarını kurarken en büyük ittifakın kadınlar olduğunu unutmamalıdırlar. 14 Mayıs’ta kadınlar demokrasi için ayağa kalkacak. Kadın olmazsa demokrasi olmaz. Kadın olmazsa eşitlik olmaz. Siyasi partiler seçilemeyen listelerde yer alan kadınlarla kendilerine kadınlara yer verdiğimiz algısını oluşturdu. Eşit temsil talebimizin maddelerde ve siyasi parti tüzüklerinde yer alması için çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”
EŞİK: EŞİT TEMSİL ESASIMIZ
Eşitlik İçin Kadın Platformu (THRESHOLD) da yaptığı açıklamada, siyasi partilerin YSK’ya sunduğu milletvekili listelerinin eşit temsilden uzak olduğunu belirterek, “Kadınların istemediği iddiasını çürüten çok sayıda kadın aday olmasına rağmen. Siyasete girince listelerde çok az kadın yer aldı.” .
Kadınların çoğunun “seçilemeyecek yerlere” yerleştirildiğini ve listelerdeki kadın oranının suni olarak yüksek olduğunu belirten ESİK, açıklamasına şu sözlerle devam etti:
“Yine de cinsiyet eşitliğini sağlamak için fermuar tekniğini uygulayan tek bir siyasi parti yok. Listelerde fermuar sistemi kadın sayısını artırmak için değil, orta parti milletvekili sayısını eşitlemek için kullanıldı. Eşit temsil esastır. İlk anayasa değişikliğinde tüm seçim ve atamalarda eşit temsil anayasal zorunluluk haline getirilmelidir. #Eşit temsil edilmeyen listeler seçici kurullar tarafından reddedilmelidir. Eşitlik unsuruna aykırı atamalar iptal edilmelidir. Yasal olarak garanti edilen eşit temsili elde edene kadar çaba göstereceğiz.”
